Rakı Kadehi

Rakı kadehi aslında bizim bildiğimiz uzun limonata bardağı türündeki bardaklardan değildir. Rakı kültürümüzün çok eskilere dayandığını hepimiz biliyoruz ama buna rağmen daha çok tüketmemiz için reklamı yapılan ve bize dayatılan bardaklardan rakı içiyoruz.

Çok küçük ama etkili bir grubuz. Bizlerle fikir alış verişinde bulunmak isterseniz Facebook grubumuza katılabilirsiniz.

Rakı Kadehi

Eskilerden gelen ve aile yadigarı rakı kadehlerim olduğu için kendimi çok şanslı hissediyorum. Yazının başında da belirttiğim gibi bu aralar kullanılan rakı kadehleri geleneksel rakı kadehlerinden biraz farklı. Bu günlerde rakı kadehi almak istediğimizde alış veriş sitelerinde ve rakı bardağı satılan hemen hemen her yerde benzeri şekildeki rakı kadehleriyle karşılaşırsınız. Son dönemlerde rakı bardaklarının üzerinde ölçüler, şekiller, resimler hatta ata sözleri ve özdeyişler bile yazabiliyor. Espri maksatlı ve ticari amaçlı hazırlandıkları çok belli fakat bunların hiçbiri geleneksel rakı kadehi değil.

Geçek rakı kadehi tiryaki çay bardağı boyutunda olduğu gibi ayrıca tam olarak silindirik yapıda değildir. Geleneksel rakı kadehi yukarıda bulunan resimdeki 1 numaralı kadehtir. Yüksekliği 5 cm, toplam kapasitesi 30 ml dir yani yaklaşık olarak 1 oz dur. Duble rakı bardağının yüksekliği 8 cm olup kapasitesi 90 ml yani 3 oz dur ancak duble rakı tek seferde içilmeyeceği için çay bardağında olduğu gibi dudak payı vardır ve tam doldurulmaz. Resimdeki 2 numaralı kadehtir. 1 – 2 – 4 olarak numara verdiklerim anneannemin çeyiz sandığından yadigar kadehlerim ve bu kadehler yüz yaşından daha büyük. Üç numaralı kadeh bizim rakı kadehi olarak bildiğimiz ama aslında limonata bardağı olan kadehtir. Yüksekliği 12 cm kapasitesi 150 ml dir.

Rakı Kadehi ve Diğer Kadehlerdeki Kapasiteler

Rakı için tek, duble ve kapasitelerden bahsederken diğer içkilerin kapasitelerini ve günümüzdeki kullanımlarını verip kıyaslama yapmak istiyorum. Bu kıyaslamayı yapma sebebim rakı kadehlerinin boyutlarının olması gerekenden daha fazla olduğunu kanıtlamak.

Bir duble viski iki oz demektir. Bir oz yaklaşık olarak 30 ml olduğuna göre bir duble viskide yaklaşık olarak 60 ml dir. Alkol oranı genellikle %40 olduğu için bir duble viskiden 24 ml alkol alırız.

Bir kadeh tekila 30 ml dir. Shot bardaklarını ölçerseniz yaklaşık olarak 40 ml kapasitededir ancak tam doldurulmaz. Tekilanın alkol içeriği genellikle viski gibi %40 olduğu için bir shot tekiladan 12 ml alkol alırız.

Şarabın kadehi 5 oz dur yani yaklaşık olarak 150 ml dir. Alkol oranı ortalama %13 olduğu için bir kadeh şaraptan 19,5 ml alkol alıyoruz.

Gelelim bizim rakımıza. Günümüz kadeh ölçülerini baz alırsak tek rakı 40 ml olarak kabul ediliyor yani yaklaşık olarak 1,3 oz. Duble rakı 80 ml yani 2,6 oz. Rakının alkol oranı ortalama %45 olduğu için bir duble rakıdan 36 ml alkol alıyoruz.

Şimdi buradan çıkan sonucu değerlendirecek olursam daha çok içmemiz için yönlendirildiğimizi düşünüyorum.

Kadeh algısıyla daha çok içmemiz empoze ediliyor ayrıca tek ve duble algımızla oynanıyor

Su Kadehi

Su kadehi nedir? Ne alaka? Rakı bardağının aynısı değil mi? diye sorular sorabilirsiniz ama konu çok daha derin. Rakı bardakları bize öğretilen veya empoze edilen şekilde olur da yanındaki su kadehi aynı olmaz mı? Su kadehi rakı bardağıyla aynı olmaz. Rakı içerken iki tane limonata bardağını önümüze koyup birine rakı diğerine su koyarız. Ne kadar kolay değil mi?

Rakı içerken kullanılan su kadehi asla limonata bardağı kılıklı değildir. Şarap kadehini andıran ancak tabanı şarap şişesi gibi içe konik yapılı, ağzı şarap kadehinden daha dar yapıda, kristal ve soğuk kesim işlemelidir. Soğuk kesim su kadehlerinin en büyük handikabı desen kesiminin derin yapılmasıdır. Derin kesimler desenden sızma yapabilir. Kesik derinliği gözle algılanamaz. Ancak suyu içerken derin kesilmiş desenden üzerinize su döküldüğünde hatayı fark edebilirsiniz. Rahmetli babam bu konuda çok şanssız bir adamdı. Evimizdeki su kadehlerinden sadece bir tanesinde böyle bir hata vardı ve o kadeh hep babama denk gelirdi. Yukarıda verdiğim resimdeki 4 numaralı kadeh gerçek su kadehidir.

Sözünü ettiğim bardaklar, rakı kültürünün dünyada henüz popüler olduğu Osmanlı döneminde, saraylıların kullandığı ve rakı içme edebinin belirlendiği dönemlerde oturtulan kültüre aittir. Şimdi herkes hafızasını yoklasın. Bir yada iki nesil öncesi yadigar bardakları düşünün. Anlattığım gibi bardakları bir yerlerden hatırlarsınız. Eğer hatırlamıyorsanız kendinize şu soruyu sorun. Eskiler neden rakıyı çay bardağında içiyordu?

Karanlığa Küfretmek Yerine Bir Kibirt Yakıyorum

Rakının milli içkimiz olduğu ve kültürümüzün bölünmez bir parçası olduğunu kabul edelim. Rakı içerken yanında bulunan her şeyede aynı şekilde sahip çıkalım. Rakı bizim kültürümüze ait. Cumhuriyet mirasımız olan rakı fabrikaları artık bize ait değil. Evde Rakı Yapımı yazımda, rakımızın üretim tesislerini satın alanların fabrikalarımızı ne hale getirdiğini göstermek için yazının sonunda haritadan nasıl göründüğünü paylaştım. Aynı yazımda, ayrıca satın alan şirketin finansal verilerini de paylaştım. Bizim rakı kültürümüzün ve Cumhuriyet mirasımızın sadece ticari bir materyal olarak görüldüğünü anlatmaya çalıştım. Çok canım yandı.

Rakımızı satın alanlar bedava rakı bardağı dağıttı. Rakı bardağı dağıttı diyorum çünkü onlar sadece bardak, rakı kadehi değil. Amaç sadece bizim daha çok tüketip daha çok para kazandırmamızdı. Bence başarılı oldular.

Bir önceki yazımı bulinküzerinden okuyabilirsiniz. Facebook Sayfası Açtım